De Stichting Dutch Drone Delta werkt aan hand van usecases om Urban Air Mobility in Nederland versnelt mogelijk te maken. Voorliggend rapport is het resultaat van use case 4.2 van de Dutch Drone Delta: Living Lab Drone bezorging. Antea Group, Gemeente Amsterdam, JustEatTakeaway en AirHub hebben deze usecase vormgegeven om samen met partners een living lab dronebezorging te realiseren in het hart van Amsterdam. Op 28 oktober 2021 is dat gelukt en is met een drone eten bezorgt van een restaurant aan de noordkant van het IJ naar een kantoorgebouw aan de zuidkant van het IJ. Eten bezorgen van gebouw naar gebouw! Tijdens dit living lab is meerdere keren gevlogen met twee verschillende drones. Dit is nog nooit gedaan op deze manier: de toekomst naar het heden gehaald om te onderzoeken wat de effecten op fysieke leefomgeving en de sociale acceptatie zijn. Voorbijgangers op straat zijn geïnterviewd en geobserveerd en geluidsmetingen zijn uitgevoerd. Daarnaast zijn meerdere sessies gedaan over de waarde van dronebezorging op het mobiliteitssysteem in een stad als Amsterdam. De resultaten zijn in dit artikel, en in de bijlage te vinden.
Doel en belangrijkste innovatie(s)
De samenwerking tussen Dutch Drone Delta, Antea Group, AirHub, Gemeente Amsterdam en Thuisbezorgd.nl en andere partijen heeft geleid tot een pilot waarbij een drone over het IJ een maaltijdbezorging heeft uitgevoerd. Het doel was om de haalbaarheid van drone delivery op vier aspecten inzichtelijk te maken:
- Sociale acceptatie van bezorgvluchten;
- Effecten op de fysieke leefomgeving;
- Businessmodellen;
- Techniek en regelgeving;
Voor de dronevlucht is gebruikt gemaakt van twee verschillende typen drones, namelijk: DJI Inspire 2 en Acecore Noa. Hierbij is de DJI Inspire 2 gebruikt voor de onderzoeken naar de sociale acceptatie en effecten op de fysieke leefomgeving.
Onderzoek en Uitvoering
In overleg met de betrokken partijen is binnen Amsterdam gezocht naar een geschikte locatie om de maaltijdbezorging per drone uit te kunnen voeren. Uiteindelijk is gekozen voor een vliegroute over het IJ tussen de A’dam Toren aan de noordzijde en het nieuwe hoofdkantoor van Thuisbezorgd.nl aan de Pietheinkade, zuidzijde van het IJ.
De vliegroute biedt de mogelijkheid om onderzoek te kunnen doen naar de impact van drones op de fysieke leefomgeving en de beleving van passanten. Door het open karakter van de omgeving rond het IJ is het voor grote groepen mensen, vanuit de verschillende kades, mogelijk om de drone te zien vliegen. Daarnaast varen ook geregeld pondjes over het IJ vanwaar de drone gezien kan worden. Ook vormt het IJ een fysieke barierre tussen het centrum van Amsterdam en Amsterdam-Noord. Doordat de oversteek van het IJ met de pondjes/ via de tunnel voor alle vervoersmiddelen lang kan duren, vormt het voor restaurants in het centrum van Amsterdam een barierre om te bezorgen in Amsterdam-Noord en vice versa.
Om tot de resultaten van de Living Lab te komen is gebruik gemaakt van meerdere middelen. Zo is de sociale acceptatie bepaald aan de hand van observaties en zijn enquetes afgenomen bij omstanders. Ook is voor sociale acceptatie gekeken naar social media reacties op het artikel van NU.nl na aanleiding van deze pilot. Om de effecten op de fysieke leefomgeving te bepalen zijn er geluidsmetingen gedaan bij de drones en zijn gesprekken gevoerd met gemeente Amsterdam over de toegevoegde waarde van drones in de florerende stad. Wat betreft de businessmodellen heeft Thuisbezorgd.nl een vergelijking gemaakt tussen huidige maaltijdbezorgmethoden per fiets/scooter en een dronebezorging. Als laatste heeft AirHub gekeken naar de (technische) procedures en bevindingen die zijn doorlopen om de dronevlucht mogelijk te maken en naar de technische.
Resultaten
Sociale acceptatie van bezorgvluchten – Uit de resultaten van het belevingsonderzoek kan gesteld worden dat het merendeel van de respondenten de drone niet is opgevallen. Daarnaast komt uit het belevingsonderzoek en de social media reacties naar voren dat het merendeel van de respondenten positief of neutraal staat tegenover de inzet van drones ten behoeve van maaltijd- en pakketbezorging. De belangrijkste aandachtspunten zijn daarbij (sociale) veiligheid en geluidsoverlast.
Effecten op de fysieke leefomgeving – De resultaten van de geluidsmetingen laten zien dat het geluid van een drone (zowel de DJI Inspire 2 als de Acecore Noa) zich onderscheiden van het omgevingsgeluid en daarmee hoorbaar is. Het geluid wat de Acecore Noa produceert is te vergelijken met licht autoverkeer op 30m afstand. Hierbij moet worden opgemerkt dat het geluid van een drone verschilt per model en de omgeving medebepalend is in hoeverre deze als hinderlijk wordt ervaren.
Businessmodellen – Drones zijn op dit moment nog niet economisch haalbaar, er moeten nog te veel zaken geregeld worden om een bezorging mogelijk te maken. Wel kan een drone een positieve impact hebben op de logistieke keten. Zo kan het voor een versnelling van de bezorgduur mogelijk maken, zeker wanneer er sprake is van een fysieke barrière, zoals een rivier. Daarnaast kan een drone een deel van de bezorgketen vervangen. Ook kan een drone een verbetering met zich meebrengen op gebied van verkeersveiligheid.
Techniek en regelgeving – Geconcludeerd is dat het (regel)technisch mogelijk is een individuele dronevlucht uit te voeren voor een maaltijdbezorging. Nu de Europese wetgeving actief is wordt dit alleen maar makkelijker. Een geautomatiseerde procedure is gewenst wanneer drones op grotere schaal worden toegepast. Een geautomatiseerde procedure wanneer een drone kan opstijgen/ vliegen is gewenst. Tot slot wordt geconcludeerd dat de gps-nauwkeurigheid van drones nog moet worden verbeterd wanneer volledig automatische vluchten uitgevoerd worden.
Vervolg
Na evaluatie van deze usecase is door de verschillende partners besloten dat er een aantal mogelijke vervolgstappen zijn voor een dronebezorging. Daarbij is het in ieder geval van belang dat deze doeltreffend, realistisch en makkelijk opschaalbaar is. Op het moment wordt gedacht aan een usecase met één of meerdere van de volgende kenmerken:
- Dronebezorging in het buitengebied;
- Directe verbinding tussen twee locaties met een bestaande relatie;
- Logistieke keten aan elkaar koppelen.
Betrokken partners
Het kernteam bestond uit vier partners, die hieronder zijn uiteengezet. Daarnaast zijn diverse andere partners van de Dutch Drone Delta betrokken: Luchtverkeersleiding Nederland, KPN, Rijkswaterstaat en ROC Amsterdam.
Bekijk hier de rapportage van de onderzoeken.
